1836-1844: oprichting Pomp op Heuvelplein
Het monument De Pomp werd opgericht voor de vijf Belgische vrijwilligers die op de Heuvel in Essen sneuvelden tijdens de Belgische revolutie van 1830. Het deed toen ook dienst als pomp voor de drinkwatervoorziening en de brandweer.
Op De Pomp werden nadien ook de namen van de Essense gesneuvelden van WO I en WO II aangebracht.
De gietijzeren Pomp is een realisatie van provinciaal architect Ferdinand Berckmans en ijzergieter M. Van de Leemput. Het is 7 meter hoog en werd opgetrokken in neogotische stijl, op de plaats waar reeds in de 16de eeuw een waterput of ‘drink’ en later de dorpspomp was.
De Pomp is nu een geklasseerd monument en is één van de oudste neogotische monumenten in de provincie Antwerpen.
Op een arduinen voetstuk staan twee omlopende ijzeren treden, vervolgens vijf driehoekige nissen met gotisch maaswerk en hogers. Hogerop een opengewerkte spits met hogers, gotische motieven en bekronend kruis. De namen van de gesneuvelden staan vermeld in de nissen. Aan de westelijke zijde de zwengel en spuwer van de waterpomp. Het geheel wordt omringd door een sierlijk ijzeren hek. Het monument dat in mei 1979 door een storm beschadigd werd, werd in hetzelfde jaar hersteld.